English Translation
Tamauna Inuit Kakkilaarusia Utiqtitauniga Piliragiujuq pilirijauvalialisaaqtuq taimannanit magruuk ukiuk, kajusittiaqsimajuq takuminaqtut: amisut aqnait kakijausimajut, uqalimaagaq saqitausimajuq ammau pimmariuniqpaaq asiukasaksimajumut sanaguarusiq maana uumaqtitaukanniqpuq. Cora DeVos taikaniipuq pivalianiganit. DeVos, qaijimajuqjuaq ajiliuriji nunaqaqtuq Vermilion, AB, unalu atuqaqtuq Mikijuq Inuk Ajiliuriji, apirijaulauqtuq taapsuma kakkijut pigiaqtisimajanga Angela Hovak Johnston titiraqtauluni tamanna pimmariujuq ammalu ajiungituq pivaliajuq. DeVos igirasimajuq Canataup Ukiuqtaqtuanut piqatigilugu Johnston nipiliuqniaqmata pimmariujut unikaat namugaqpalialutik.
Ukua takvani titiraqsimajut apiqsuqtaujuq, pilirijausimajuq taapkunangat Inuit Art Quarterly ikajuqtingata titiraqtimut John Geoghegan, DeVos takutitisimajuq pivaliatitauniganit piliriagujuq ammalu tupaaqtauniganik uumaqtitaukaniqtuq taimunnailiurusiq sanaguarusigilugu, tamainut imminut ammalu taapsumunga aqnamut kakijaujumut.
JOHN GEOGHEGAN: Uqautinga ikvit miksaanik ammalu qanuq ilauliqniqnut Inuit Kakkilaarusia Utiqtitauniga Piliriagujuq?
CORA DEVOS: [Angela] Hovak Johnston ovangalu piqanariiktuguk taimanganit iliniaq&uta Iqaluktuuttiaq, NU. Qaujimalaungitunga tamanna kakiniq ilagijaugiajsanga piusituqattinut kisiani Hovak qaigami ammalu uqautiluniga kakijaujumalumi uluaqmigut. Quviasikautigilauqtunga takujumalunga qanuq saqisimaniaq-magaata, ammalu mikijumik qaujimasukkama piugiluamut ovangatauq pitaarumalauqtunga. Piruqsalunga, Hovak ammalu ovanga iksivaluta iklurusiqmi ammalu ovatingnik ajiuliuqatautivaktuguk. Una sivuliqpaarilauqtara ajiliuq&ugu, ammalu taapna ajiliuq&ugu quviagijara. Taapna sinaktuani uumaqtilauqtanga Inuit Kakkilaarusia Utiqtitauniga Piliragiujuq, ovannut uqalulauqsimajuq. Inuktik ilautitijumalauqimajuq piliriarijaminut ammalu taikani ilauliqpunga.
Trisha Ogina (2017) Qarisaijakkut ajiliuqsimajuq
JG: Naliak nunalik pulaalauqpisiuk tamatummunga Inuit Kakkilaarusia Utiqtitauniga Piliragiujuq ajiliurilutit ilaginik ilaujunik?
CD: Pulaalauqtavut Kugluktuk, NU, sivuliqpauluni. Isumajunga 12 aqnait atiliulauqtut, kisiani taapkua kakisijaujut 26-nik taikani.
JG: Qanuq ikpigusulauqpit ilagijaulutit taapkunani?
CD: Kamanaqtuq quvianaqtuq taikanii&uni ammalu titiraqpalialugit tamauna ajinguatigut. Maana takulugit ajinguat, takujunga qanuililuaqnigit aqnait takujiuraagamik tunniqmikmik, ammalu taqnigit suuqlu qaumaliqtut. Suuqlu tamanna asiuqajuq utiqtuq. Alianiagijara titirarunaq&ugu tamanna atuqtaujuq igiranigat. Pijariiqmatta kakijaulauq&utik, aaqiksuilauqtugut ajiliuqtauviksamik taapkua takutitijunaqniaqmatta nunaqjuamik iniqunaqsigamik tunniqaq&utik ammalu kakilauqsimalutik.
Hovak Johnston, Yellowknife (2014) Qarisaijakkut ajiliuqsimajuq
JG: Pitaqaqpaa unikaarunaqtaqnik ovvaluuniit tusaqtitijutigijunaqtaqnik?
CD: Unikaat nakminiq immiknigaaqtut aqnait. Taimalu ovannik uqausirijunaqpunga. Pirusalauqtunga Qalunaani, taimalu ikpigusuk-palauqtunga atatitaungininik piusituqannut. Akunigivalauqtara qauyijumalunga, kisiani pitaqalaungimat ovannut. Taikanni qaujuman-gitiatunga Inuit kakilaarusiganik takvalu kakilaaqsimalirivunga. Ovannik ikajuqsimajuq sapirijaqaruniiq&unga ammalu upigilugu piusituqaqput. Naguaqni kigaqtutut paninnik, uinnik ammalu ovannik ammalu katansimajakka ammalu quvaqsimajakka inuusini. Aggak-ka kakijutigit – Y- pisimajuq inuknik takuqataqtanik qautamaat, ammalu nikjagit kigaqtuqtut, ovannik, aqqutiga ammalu atuqtanik inuusinik. Iqaitijutigisuuka kinatuinnaq inuusinniitut pijutiqaramik.
Anaanaga ammalu angajukka kakitlaaqsimaliqmijut maanna. Anaanaga iliniariaqtitauvalauqsimajuq tuksiaqviknut aniguisimajuq. Unali piuksalaungituugaluaq pigialisaa&uta, ammalu pijutigilauqtana nalunangituq iliniariaqtutaisimaluni ilititausimagami piusituqminik asiujiluni taimalu kangugililauqmagu. Maana piliriagujuq taikani Iqaluktuuttiaq, nunatuqanga anaanama. Taikaniitiluta, anaanaga nilirajuktuulauqmat uqarajuktuuluni piuksarani tamatuminga am-malu Inuit taimanailiuriaqangitut. Taimalu oinasuarusiq taikanii&uta, ammalu tusarami ammalu takuluni aktuiniganik nunaliknik, taimaak isumaguniilauqtuq. Tapsumani angiraqtunga unnukkut, ammalu taapna iksivajuq iksivautaalukmi qiajuq ammalu uqaq&uni, “Pijariaqaqtunga.” Taapnalu ovangalu iksivalunuk titiraujuaqtugut qanuiligajumik kakijaujumakmangaat. Saqitilautuq piujumarialukmik kikgaqtuijumik inuusiqminik ammalu maana atuqtanga upigilugu. Kamanaqtuq tautuk&uni taimana!
JG: Qujunamiik taapsumiga sangijualukmik unikaaravit. Naliak nunaliit upaksimavigit tamatummunga piliriarijaqnut?
CD: Upaksimajakka tamaqmik pingasut nunaliit taapkualu piliriarijama upaksimajangit: Kugluktuk ammalu Ulukhaktok Inuvualukni, taikani 2017 ammalu Iqaluktuuttiaq, 2018-mi.
Una Sanaguaqtiup Ananaga, Adeline Kavanna (2017) Qarisaijakkut ajiliuqsimajuq
JG: Qaujimavit qapsinik ajiliurisimakmagaaqpit taimanganik piliriagujuq pigialauqmat?
CD: Thousands ammalu thousands-nik. Sanaqataluaqtugut 12 tiki&ugu 16 ikaranik nunalikniiliraagata qautamaat. Atuni nunaliit piliriarijatinit amisunik unikkaasaqalauqtut takulutik ajinguanik.
JG: Aaqiksisimaviit sivuniksatinni pulaakanirumallutit nunaliknut?
CD: Hovak maana sanajuq tuksirautinik Eastern Arctic upakniaratigut. Titiraqtuq qiniq&uni kiinaujaksanik ammalu ikajurunaqtunik maapna. Utaqqivugut pijulaluta pilaakanilaaratigut kanaknavut qangatsiaq.
JG: Uqausirijunnaqpiuk uqalimaagaq Reawakening Our Ancestors’ Lines (Tupaaqsiniq ilagilauqtapta kakitjusirilauqtagit)?
CD: Ajiguat uqalimaagaqmiitut tamaqmikasattiaq ajiliuqsimajakka. Una anniritsiaqtara ovanut atajuq. Nunaqjuamut takujautinashuk&ugulu, piluaqtumik Inuit ukiuqtaqtuqmiut. Unattauq ajungititiniaqtuq Qalunaani nunaliknut takujunaqlutik piujunik ammalu upinaqtut piusituqaqput. Utiqtitara tamanna ovatinit aqsaaqtausimajuq piqutivut. Ovannut atuutiqaqtuq angijumik ilagijaunira ammalu titiraq&ugit taapkua aqnait atuqsimajangit maanamut. Ilagit unikaangit takiniqsaujut, ilagit nainiqsaujut kisianili tamaqmik nakminiq immigut tukiqaqtut. Isumajunga upigusuknik aqnanit aqnaujarasuutingannik tukisinaqsiti&ugit ajinguagitigut.
JG: Apirijaulauqsimavit qanutuinnaq tamatumniga saqijaaqtitijunaq-magaapit ovvaluuniit saqijaaqtilugit ajiliatit tappsuminga piliriarijaqnik?
CD: Nunattini. Apirijausimajunga saqijaaqtitijunaqmangaaqma, kisianili aulaqatigiqataqlugit pijumajunga takutilugu nunaqjuaq piujuuniganik saqitavut. Angirajaqtuksaujunga saqijaaqtitiquyauguma.
Hovak Johnston aaqiksuqtanga Taikunga Skye Corey, Ikaluktuutiaqmi (2017) Qarisaijakkut ajiliuqsimajuq
JG: Isumajunga taikaniikuvit pilirijaunilimaangani tamapna, piluatumik aqnait kakijautilugit, tunisisimajutit piujumarialukmik ajigiiqatautitiniqmik pijitigijatsinik taapkua ajiliuqtaliraagata.
CD: Qujannamiik. Titiraqpaliasimajakka taapna kakisijuq sanavalianiganit kakisitilugu, ammalu pauq ilijauvaliajuq saqititijuq, pigiaqniganik isuanut. Ajiliakka ilagiliqataqtangit tamaqmik unikkaaganut.
JG: Isumajunga taapku amisut ilagiitialiqataqtut ammalu piqanariiliq&utik tamauna.
CD: Kamanaqtuq. Unikautijunnaqtagit naitummik kakijautilugit aggak-ka. Pillirijauliq&utik, uqautilauqtara Hovak ilagit Y-nik pisimajunik ammalu qanuq pivaknigit ukiuqtaqtumut pularaliraagama, takulauq-simagama tusagaksani titiraqsimajuq nutaraulunga piqanarilautara ammalu Inuktitut mumiq&uta ajinguaq. Taimanganit titirataulauqtilugu inuujuniiqsimaliq&uni iminiiq&uni. Taimalu kakijautilunga, uqalaqatigijara Hovak tamatummiga, ammalu tauvaniituqaq&uni kakijaujuqtauq aqnaq atautikuuqatigijara. Qaujinaqsilaurivuq tusaraminga atiqmik uqaqtunga atausiaqnaga ammalu [saanami ovannut ammalu uqaq&uni], “Taina aniga.” Qaujumalaungitunga taapsumunga ilagiyauyariaksaganik. Taimana takva uuktuuti qanuq piliriarijavut katititiqataqtuq inuknik taapkualu katigajalaungitunik.
JG: Isumajunga una piliriarijavut kigaqtuijuq ilaqaqtuq mamin-sainiqmik, ammalu unikaat taimana saqitauqataqtut tamauna.
CD: Aqnait atusuugukmata nuqarunaguaruniiq&utik qiajut am-malu iqgiinaq iklaqsilutit quviasuk&utik. Taimana ikpigijatit ilumiknit anitipaktangit, aaniqsimajut aniti&ugit kakijaulutit suli. Pijariiragata kakisijut, nalunaqatangitut kinauniqmiknik aturunaqsijut. Alianaitum-marialuk takuluni taimanaitumik.
Taana titiraqtaulauqpuq aujakkut 2018 taakunani Inuit sanauganginnit.